Czy istnieją uniwersalne metody usuwania żelaza i manganu z wody?

W aż 7 na 10 przypadków woda pobierana z przydomowej studni ma przekroczone normy żelaza. Chcąc lub musząc korzystać z prywatnego ujęcia do celów bytowych i spożywczych, zwłaszcza przez dłuższy czas, należy więc zainwestować w skuteczny system uzdatniania. Jego podstawą będzie odżelaziacz, którego dobór naprawdę warto powierzyć doświadczonemu ekspertowi. Wiele osób jednak tego nie robi i kupuje tzw. stację uzdatniania na własną rękę, np. na Allegro, wierząc w zapewnienia sprzedawcy, że jest to uniwersalna metoda usuwania żelaza i manganu z wody. Pisząc bardzo delikatnie: takie oferty wprowadzają nabywców w błąd, o czym więcej przeczytasz w naszym artykule.

Rzeczywiste stężenie żelaza

Punktem wyjścia do dobrania odpowiedniej metody usuwania żelaza i manganu z wody, jest przeprowadzenie badania składu fizykochemicznego wody pobieranej ze studni. Takie badanie można zlecić np. lokalnej stacji sanepidu (bez oznaczania bakterii koszt nie powinien przekroczyć 300-400 zł).

W wynikach badania zostanie wskazany aktualny poziom żelaza, wraz z informacją, czy przekracza on dopuszczalne normy (w Polsce jest to 200 μg/l, czyli 0,2 mg/l).

Stężenie żelaza pozwala dopasować taką metodę jego usuwania, która z jednej strony będzie skuteczna, a z drugiej nie będzie przerostem formy nad treścią. Przykładowo: jeśli stwierdzone przekroczenie poziomu Fe jest minimalne, a woda ma znaczną twardość, to wystarczające może się okazać zastosowanie zmiękczacza wody ze złożem jonowymiennym o pojemności 25-28 litrów.

Zupełnie inaczej sprawa będzie się przedstawiać w momencie, gdy stężenie żelaza w wodzie wynosi np. 4000 mg/l Fe²⁺. Jest to bardzo wysoki poziom, który wymaga już zastosowania dedykowanego urządzenia, czyli odżelaziacza.

Jest to pierwszy argument wyjaśniający, dlaczego nie istnieje coś takiego jak uniwersalna metoda usuwania żelaza i manganu – wszystko zależy tutaj od specyfiki danej wody. I nie chodzi tutaj tylko o sam poziom Fe i Mn, ale także o twardość, pH czy zawartość azotynów. 

Wydajność źródła i pompy

Żeby nie było zbyt łatwo, kolejnym kryterium doboru metody usuwania żelaza i manganu z wody jest wydajność studni oraz samej pompy głębinowej lub hydroforowej. Wydajność mierzy się w litrach na minutę. Ten parametr ma kluczowe znaczenie dla procesu regeneracji złoża.

Pisząc w dużym uproszczeniu: należy się upewnić, że dana studnia oraz pompa są w stanie zapewnić taki wydatek wody, jaki jest niezbędny do przepłukania złoża i usunięcia z niego cząsteczek utlenionego żelaza i manganu. W przeciwnym razie złoże będzie stopniowo tracić swoją pojemność, aż w końcu nie będzie już filtrować wody, a cząsteczki Fe i Mn zaczną przedostawać się do instalacji za odżelaziaczem.

Sposób odprowadzania ścieków

Nawet tak z pozoru mało istotna kwestia może mieć wpływ na wybór metody usuwania nadmiaru żelaza i manganu z wody. Trzeba wiedzieć, że niektóre odżelaziacze, a dokładnie znajdujące się w nich złoża, wymagają regeneracji chemicznej, z wykorzystaniem tzw. regenerantu – na przykład solanki czy nadmanganianu potasu.

Regeneracja chemiczna wymaga, aby powstające w jej trakcie popłuczyny były odprowadzane do kanalizacji lub zbiornika bezodpływowego na nieczystości (szamba). To oczywiście generuje dodatkowe koszty, zwłaszcza dla właścicieli szamb. W trakcie jednej regeneracji powstaje nawet 150-200 litrów popłuczyn.

Mało tego: popłuczyny z regeneracji chemicznej nie powinny być odprowadzane do przydomowej oczyszczalni ścieków, szczególnie biologicznej, ponieważ niszczą bakterie odpowiadające za rozkład nieczystości.

W takich sytuacjach rozsądnie będzie postawić na odżelaziacz z napowietrzaniem lub złożem płukanym samą wodą, co pozwala na wyprowadzanie popłuczyn prosto na ogród czy np. do studni chłonnej.

Podsumowanie

Jak widzisz istnieje co najmniej kilka bardzo istotnych kryteriów wyboru metody usuwania żelaza i manganu z wody – a wciąż nie omówiliśmy wszystkich (np. rodzaju hydroforu w instalacji). To oznacza, że nie może być mowy o żadnym uniwersalnym rozwiązaniu tego problemu. Odżelaziacz zawsze dobieramy w sposób indywidualny, co najbezpieczniej jest powierzyć ekspertowi z zakresu technologii uzdatniania wody.